Het is 2025, je bent loodgieter en woont in Landsmeer. Iemand op de Valeriusstraat in Amsterdam belt je want er is lekkage in haar huis. Je laadt de juiste spullen in je busje en… mag helaas het gebied binnen de ring A10 niet in. Want het is een zero-emissie (uitstootvrije) zone en je bus rijdt nog op diesel. Dit scenario proberen de gemeenten en de Vervoerregio Amsterdam te voorkomen. Onder andere door zo veel mogelijk ondernemers te informeren over zero-emissie zones voor stadslogistiek. Daarom licht Ton Geuzendam, netwerkregisseur logistiek bij Vervoerregio Amsterdam, graag toe wat zero-emissie (ZE) zones zijn, waarom ze komen en welke rol de Vervoerregio hierin speelt.

Zero-emissie Zones, wat zijn dat eigenlijk?

Ton: Zero-emissie zones voor stadslogistiek zijn gebieden waar goederenverkeer – bijvoorbeeld kleding, eten en pakketjes – vanaf een bepaalde datum alleen uitstootvrij mag rondrijden. Voertuigen mogen dan niet meer op benzine of diesel rijden, maar wel elektrisch of op waterstof. Dus iedere ondernemer met een vrachtwagen of bestelbusje moet zorgen dat dat vervoermiddel zero-emissie is. Anders mag het voertuig de zone niet in.

Waarom komen deze zero-emissie zones er?

In Nederland hebben we het Klimaatakkoord van Parijs ondertekend. Onderdeel van dat akkoord is dat in 2050 al het logistiek vervoer (goederen en diensten) uitstootvrij is. Als Vervoerregio dragen wij bij aan dat doel. We zijn al bezig om ons ov-systeem uitstootvrij te maken door bijvoorbeeld elektrische bussen te laten rijden in de regio. Daarnaast stellen een aantal gemeenten in de regio ZE-zones in vanaf 2025 of later. Die zones zijn eigenlijk een overgang naar een volledig uitstootvrij vervoersysteem. Na 2050 zijn er immers geen zero-emissie zones meer nodig, want dan moet volgens de afspraken in het Klimaatakkoord al het goederenvervoer in heel Nederland uitstootvrij zijn. Buiten dat de zones bijdragen aan het uitstootvrij maken van het goederenvervoer, zorgt het ook voor een betere luchtkwaliteit en minder geluid in de zones.

Om hoeveel vervoer gaat het eigenlijk in zo’n zone?

Dat verschilt natuurlijk per zone en hoe groot de zone is. Om een voorbeeld te noemen: in Amsterdam rijden er per dag zo’n zesduizend vrachtauto’s en vijfentwintigduizend bestelauto’s rond. Dus per jaar is dat meer dan tien miljoen voertuigen binnen de ring A10. Dat is een behoorlijk aantal. Als die allemaal uitstootvrij gaan rijden, draagt dat echt bij aan de vermindering van CO2-uitstoot.

Waar komen de ZE-zones in de regio? En wanneer gaan deze in?

In de vervoerregio komen in ieder geval ZE-zones voor Amsterdam binnen de ring A10, en voor gedeeltes van Zaanstad en Schiphol. De eerste zone die in gaat is de zone van Amsterdam, vanaf 2025. Dat klinkt misschien nog ver weg, maar het is belangrijk om ondernemers de tijd te geven om over te gaan op uitstootvrij vervoer of om andere oplossingen te bedenken. Daarom moet er verplicht vier jaar tussen het aankondigen en het ingaan van de zone zitten. Er is bij een zone ook een overgangsfase. Dan mogen nog een aantal jaar na het ingaan van de zone de schoonste dieselvoertuigen het gebied in.

Komen er alleen ZE-zones in de vervoerregio? Of ook op andere plaatsen?

Er komen ZE-zones door heel Nederland. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat hoopt dat er in de komende jaren zo’n dertig tot veertig zones komen die  samen een netwerk vormen zodat andere gemeenten eromheen daar ook van profiteren. Als een ondernemer bijvoorbeeld 90% van zijn klanten in ZE-zones heeft, zal die waarschijnlijk al zijn wagens verduurzamen. Ook als deze ondernemer zelf in een gemeente zonder ZE-zone gevestigd is, profiteert die gemeente er wel van. Immers de ondernemer rijdt dan overal uitstootvrij.

gebied van de huidige milieuzone en toekomstige ZE-zone

De vervoerregio bestaat uit gemeenten maar is zelf geen gemeente. Wat doet de Vervoerregio aan de ZE-zones?

Het klopt dat we geen gemeente zijn. We mogen dus niet bepalen waar er wel of geen zone komt. Als Vervoerregio helpen we vooral mee door te kijken hoe we het beleid voor de zones gelijk kunnen laten zijn voor de verschillende gemeenten. We zijn net gestart met het maken van een Regionale Uitvoeringsagenda Stadslogistiek. In deze agenda komen stappenplannen en keuzemogelijkheden die gemeenten helpen met het invoeren van passende maatregelen. We willen ook een regionale afstemming van maatregelen en regels. Omdat ondernemers die goederen vervoeren dat vaak in een groter gebied doen, willen we als regio zorgen dat al deze regels gelijk zijn voor alle zones in de regio. Dan voorkomen we dat bijvoorbeeld in zone A je mag laden en lossen door de weeks en in zone B in het weekend mag parkeren. Als de regels overal gelijk zijn, is dit voor ondernemer overzichtelijker.

Daarnaast verwachten we dat een aantal ondernemers met slimme oplossingen gaan komen. Bijvoorbeeld door hun krachten te bundelen en hun goederen naar een hub aan de rand van een zone te brengen. Van daaruit kan een ander bedrijf de goederen met een elektrisch voertuig bezorgen in de zone. Zo voorkom je half lege voertuigen en heeft een ondernemer voor wie een elektrisch voertuig geen optie is toch de mogelijkheid om daar te bezorgen. Om de hubs aan de rand van de zones mogelijk te maken, gaan we in gesprek met gemeenten. Vaak is er ruimtegebrek. Wij onderzoeken nu waar in onze regio geschikte locaties zijn voor hubs. Daarin nemen we het voortouw.. Ook brengen we in kaart waar welk type goederenvervoer rijdt. Als bijvoorbeeld in een bepaald gebied veel bouwverkeer komt, dan kunnen we in gesprek met de gemeente zodat dicht in die buurt een bouw-hub komt.

Is er hulp beschikbaar voor ondernemers die met deze zones te maken krijgen?

Jazeker. Dat is er op verschillende manieren. Vanuit het Rijk is er subsidie beschikbaar voor het verduurzamen van de vervoermiddelen. Ook gemeente Amsterdam heeft een regeling voor ondernemers in Amsterdam en ondernemers die een groot deel van hun klanten in Amsterdam heeft.