Dit artikel verscheen eerder op Amsterdam Smart Logistics en is geschreven door Anke Hoets

De behoefte aan het dashboard komt voort uit de wens om beleid beter aan te laten sluiten bij de praktijk en meer op maat te kunnen ontwikkelen. Die praktijk is dat in de dichtbevolkte Metropoolregio Amsterdam (MRA) de ruimte beperkt is en de eisen voor leefbaarheid steeds scherper worden. Binnen die grenzen laveren betekent koersen op minder vervoersbewegingen het met ‘slimme’ digitale toepassingen optimaliseren van logistieke ketens en een vermindering van geluidshinder en CO2-uitstoot en zelfs zero emissie in binnensteden per 2025 (Green Deal ZES). “We weten nu onvoldoende wat precies waar wordt vervoerd in onze regio en zolang we dan niet weten kunnen we niet sturen met maatregelen” zegt Ton Geuzendam van de Vervoerregio Amsterdam die het project begeleidt. "Met een dashboard kunnen we eerlijk beleid ontwikkelen waar iedereen iets aan heeft".

Miljoenen vervoersbewegingen met tonnen aan goederen

De grove cijfers zijn volgens Geuzendam indrukwekkend: in de Metropoolregio Amsterdam gaat jaarlijks zo’n 80 miljoen ton aan goederen over de weg. Dat is niet vreemd als je kijkt wat zich binnen de regiogrenzen bevindt: naast de drie mainports Port of Amsterdam Schiphol Airport en Greenport Aalsmeer zijn er de drukke steden als Amsterdam waarin volop gebouwd wordt gewoond gewerkt en gerecreëerd. Het aantal bestelautobewegingen is in de regio naar schatting 25 miljoen en het vrachtverkeer over de weg komt uit op 4 miljoen. Die vrachtwagenritten zijn per sector onder te verdelen in 33% bouwlogistiek 23% horeca en 1% servicelogistiek. Geuzendam: “Dat lijkt weinig maar het is een gemiddelde dat op locatieniveau zeer kan verschillen. Van Amsterdam is bekend dat het pakketvervoer 4-5% voor zijn rekening neemt. En dit zijn cijfers van voor de coronapandemie. Dat is sindsdien fors gestegen.”

Panteia ontwikkelt het dashboard logistiek en vervoersstromen

Bij al die vervoersstromen is de kennis over welke wagens en goederen op welk tijdstip en waar precies rijden zeer beperkt. Alleen in Amsterdam hangen veel camera’s die helpen dit in kaart te brengen. Ook Rijkswaterstaat heeft informatie. Maar het geheel is toch te beperkt om voor de miljoenen vervoersbewegingen goed beleid te kunnen ontwikkelen zegt Ton Geuzendam. Panteia zal het dynamische dashboard ontwikkelen. Het in transportonderzoek gespecialiseerde bureau gebruikt daarvoor een bestaande tool waarmee het tot op wegvakniveau kan inzoomen op de vervoersstromen. Het integreert data van het CBS en maakt in de tool ook een koppeling naar bestaande verkeersmodellen. “Door aan de knoppen te draaien moet het dashboard verschillende overzichten kunnen geven in het wegvervoer” aldus Geuzendam. Opgenomen worden data over de logistieke stromen van en naar de provincie Noord-Holland Almere en Lelystad en de drie eerdergenoemde mainports. Ook wordt onder meer gekeken naar herkomst en bestemming van vracht routes en spreiding over de dag de beladingsgraad het soort goederen en voertuigen het aantal wegkilometers per voertuigcategorie en de uitstoot van CO2 Nox en fijnstof.

Maatwerk

Het dashboard van Panteia is naar verwachting half mei klaar en dient dan als nulmeting. Ton Geuzendam: “We hopen als opdrachtgevers dat we vervolgens niet meer generiek – bijvoorbeeld één regel of tijdvak voor iedereen – hoeven te sturen en meer maatwerk kunnen toepassen per groepen vervoerders en grondstoffen. Dan komt er dus helder beleid maar vooral ook eerlijk beleid waar iedereen iets aan heeft.