Mkb’ers, zzp’ers en kleine gemeenten zijn nog onvoldoende voorbereid op de komst van zero-emissiezones. Dat is gebleken bij het opstellen van de regionale uitvoeringsagenda stadslogistiek van de Vervoerregio Amsterdam. Om ervoor te zorgen dat zij niet ineens voor verrassingen komen te staan zet de Vervoerregio de komende tijd volop in op communicatie, samenwerking en kennisdeling.

Stadslogistiek wordt steeds belangrijker en blijft groeien, zeker in de regio Amsterdam. Om de leefbaarheid bereikbaarheid en veiligheid in steden te behouden hebben bijna alle gemeenten binnen de vervoerregio de Green Deal Zero Emissie Stadslogistiek (Green Deal ZES) ondertekend. Samen zetten ze zich in voor schone en slimme stadslogistiek, bijvoorbeeld door de invoer van zero-emissie-zones (ZE-zones). In opdracht van de Vervoerregio Amsterdam is onderzoek gedaan naar duurzame stadslogistiek en bekeken welke stappen er moeten worden gezet om dit goed door te voeren.

Waterbedeffect

Uit het onderzoek blijkt dat de grote gemeenten hier al redelijk tot goed mee bezig zijn. Haarlem en Amsterdam hebben al besloten ZE-zones in te voeren; Haarlemmermeer en Zaanstad nemen hier op korte termijn een besluit over. ‘Maar de meeste kleine gemeenten in de vervoerregio zijn afwachtend terwijl zij straks wel de negatieve effecten van maatregelen in andere steden kunnen krijgen’ zegt Ton Geuzendam, netwerkregisseur Logistiek bij de Vervoerregio Amsterdam. ‘Ze vrezen dat ze zij de ‘vieze’ voertuigen krijgen als er in steden ZE-zones komen. Daarom hebben we onderzocht hoe groot voor hen dit waterbedeffect is: positief maar ook negatief. Het positieve effect is beperkt: alleen direct omliggende gemeenten profiteren ervan. Zo gebeurt de bevoorrading van bedrijven in Amsterdam al voornamelijk door bedrijven die aan de rand van de stad zitten. Bedrijven die zich nu al voorbereiden op Amsterdamse ZE-zones doen dat dus voor Amsterdam. De bevoorrading van omliggende gemeenten komt veelal van andere locaties.’

Eenduidige afspraken

Logistiek gaat over (gemeente)grenzen. Om deze verduurzamingsslag te laten slagen is het belangrijk dat gemeenten in de regio met elkaar eenduidige afspraken maken. ‘Neem bijvoorbeeld een gemeente als Edam-Volendam. Daar wonen veel zzp’ers en mkb’ers die relatief veel werken in Amsterdam. Zij rijden met hun bus elke dag de stad in. Stel ze ruilen hun bus in voor een elektrisch exemplaar waarmee ze in Amsterdam mogen rijden. Maar vervolgens kunnen ze die bij thuiskomst niet opladen omdat Edam-Volendam nog niet zo ver is. Dan zie je de noodzaak van samenwerking tussen de gemeenten.’

Verdiepend onderzoek

Tijdens het onderzoek bleek het lastig om juist die kleine ondernemers te bereiken. Om een eerste inzicht te krijgen hebben studenten van de Hogeschool van Amsterdam een belonderzoek uitgevoerd in hun eigen netwerk. Iedereen belde een ondernemer in de regio die hij of zij kende. Geuzendam: ‘Hieruit bleek dat pakweg de helft van de ondernemers maar op de hoogte is van de ZE-zones. En degenen die het wel wisten zeiden vaak ‘dat het pas in 2025 gebeurt’. Dat voelt ver weg maar dat is het niet. Ook wisten weinig ondernemers van het bestaan van subsidieregelingen van de overheid af. Er valt qua communicatie dus nog wel wat winst te behalen.’ Uit deze eerste verkenning bleek dat er een sterke relatie is tussen ondernemers in Edam-Volendam en de stad Amsterdam. Om deze groep zo goed mogelijk te faciliteren volgt na de zomer op initiatief van de gemeente Edam-Volendam nog een verdiepend onderzoek.

Regionale uitvoeringsagenda

Het onderzoek van de Vervoerregio levert ook bouwstenen voor een regionale aanpak. ‘Deze bouwstenen gebruiken wij voor een regionale uitvoeringsagenda stadslogistiek die we later dit jaar opstellen. We richten ons daarbij voornamelijk op communicatie, kennisdeling en uniforme regelgeving voor verduurzaming van stadslogistiek’ vertelt Geuzendam. ‘Die geldt dan voor de hele regio zodat er overal dezelfde regels gelden en op dezelfde manier gewerkt wordt. Dan geef je het bedrijfsleven duidelijkheid. Zij weten dan dat als ze ergens te maken krijgen met een maatregel het overal onder dezelfde voorwaarden wordt ingevoerd.’ Verder wordt ingezet op communicatie via één loket. In Amsterdam is al een start gemaakt met Platform logistiek 020. Geuzendam: ‘Dit is noodzakelijk want er lopen in Amsterdam heel veel verschillende projecten. Dan is het omslachtig om maar met één programma afspraken te maken en een maand later pas met het volgende. Die chaos wil je voorkomen voor ondernemers. En daarvoor is goede communicatie de belangrijkste voorwaarde. Ook gaan we kleinere gemeenten ondersteunen. Zij hebben vaak te weinig capaciteit voor alle verkeers- en vervoerstaken. Die partijen moeten we echt helpen om te voorkomen dat ze straks aan het kortste eind trekken.’

Dashboard

Na de zomer is ook het dashboard Logistieke Stromen gereed. Dit moet helpen om per logistieke stroom de juiste maatregelen te nemen. ‘Ons inzicht in de verschillende logistieke stromen was onvoldoende; het dashboard gaat ons hierbij helpen. In het ene gebied is horeca heel groot in het andere gebied bouwlogistiek. Maar deze twee stromen zitten heel anders in elkaar’ legt Geuzendam uit. ‘Als je weet welke wegen de belangrijkste routes zijn dan kun je daar gerichte maatregelen op nemen. Zo betrekken we alle partijen op de juiste manier bij de overgang naar duurzame logistiek.’